Tijdens deze Ramadan hebben meer Palestijnen uit de West Bank de mogelijkheid om Jeruzalem binnen te gaan, en we horen dat meer ‘categorieen’ mensen een vergunning krijgen; vrouwen boven de 50, mannen boven de 55. Het lijkt op het moment gemakkelijker om aan vergunningen te komen, ofschoon er verschil is tussen theorie en praktijk. Hoewel ze ouder is dan 50, werd Mary laatst toegang tot Jeruzalem geweigerd.
De huidige Israelische regering, the meest nationalistische en rechtse in de geschiedenis van Israel, redeneert dat een beetje flexibiliteit met de vergunningen helpt de groeiende internationale kritiek op andere onderwerpen te neutraliseren, zoals het bouwen van nederzettingen of het beleg van Gaza.
Gisteren stak een Palestijnse vrouw een Israelische soldate bij de Bethlehem checkpoint, waarschijnlijk tijdens een body search. De soldate heeft enig maar geen ernstig letsel opgelopen.
Het checkpoint was maandag de gehele dag gesloten. Mensen zaten of lagen ervoor omdat het gerucht ging dat het open zou gaan tijdens het Moslimse avondgebed. Anderen probeerden het bij andere checkpoints, hoogstwaarschijnlijk zonder resultaat.
Sommigen hier denken dat een Palestijnse factie de vrouw had gestuurd op een missie met het doel het gebruik van vergunningen te frustreren als instrument van bezetting.
Zelf denk ik dat de steekpartij deel is van een systeem dat zichzelf instand houdt. De checkpointen zijn fabrieken van psychologische druk. Aan de ene kant is er het ondraaglijke feit dat een bezetter met je dagelijks leven speelt in je eigen land; aan de andere kans is er de impact van de gebruikte drukmiddelen –het manipuleren van onzekerheid, machteloosheid en vernedering.
De geisoleerde messetrekker is er om het systeem te rechtvaardigen. Het is bewijs dat er nog steeds terreur is. Maar de sporadische aanvallen op soldaten zullen door blijven gaan. Met alle druk en frustraties zullen er altijd wanhopige mensen blijven. Het is een zichzelf vervullende profetie.
In tegenstelling tot de messetrekker oogt het systeem als van een overheid, rationeel en professioneel, in dienst van de veiligheid, met alle zichtbare hardware zoals de installaties en machines en het staal in de hallen, en gedisciplineerde soldaten die aan gedelegeerde taken werken. (In de praktijk ‘lekt’ het systeem echter omdat autobezitters als ze willen explosieven mee kunnen nemen. Auto’s worden alleen oppervlakkig geinspecteerd.)
Het is het doel van het systeem om mensen te impliceren zodat zij er tegen hun zin deel van uit gaan maken, hetzij door vergunningen op te halen of te faciliteren, hetzij door zelf deel te nemen aan de veiligheidschecks. Als onderdeel van de meer ‘liberale’ vergunningenpolitiek, bood het leger aan om een paar honderd bussen in Jeruzalem tijdens Ramadan toe te laten op voorwaarde dat de busmaatschappij zelf de bussen steeds zou onderzoeken. Dat werd geweigerd; de busmaatschappij wilde geen subcontractor van het leger worden.
In dit naamloze systeem dat Palestijnen vertelt dat zij niet de minste autonomie hebben over hun leven, verlies je zicht op de dagelijkse, naamloze incidenten van onderdrukking.
En dan richt zich plotseling alle aandacht op het steken met een mes, het bloed, het nieuwsfeit, een tweet van de politiechef in Jeruzalem die professioneel de details van de terroristische aktie aangeeft. In zichtbaarheid wint de steekpartij het gemakkelijk van het systeem.
Zo ontstaat het bekende verhaal dat door de bezetting maar al te vaak van stal wordt gehaald: “Kijk, hoe genereus we zijn met de vergunningen. En hier is het antwoord. We hebben geen problemen met de bevolking maar de terroristen zijn er verantwoordelijk voor dat het gewone dagelijkse leven zijn doorgang niet kan vinden. We willen in vrede de hand uitreiken maar zien ons gedwongen om die in te trekken.”
Zo werkt het systeem, de hardware van het checkpoint en de software van het managen en de bijbehorende PR.