Toine van Teeffelen: ‘Symboliek van het licht’

Na de verklaring van Trump over Jeruzalem sloten de Palestijnse universiteiten, scholen, winkels en werkplaatsen in de West Bank voor een paar dagen. Mary en ik kijken uit het raam en zien hoe jongeren uit het ‘Azza vluchtelingenkamp zich tegenover ons huis verzamelen om stenen te gaan gooien naar het Israëlische militaire bastion rond het Graf van Rachel in Noord-Bethlehem.

Mary denkt dat het een “droevige Kerst” wordt, met de lichten uit, maar “toch hoop ik het niet,” voegt ze eraan toe. Er zijn discussies in Bethlehem of Kerstvieringen door moeten gaan en of de Kerstverlichting op straat moet aanblijven. De verlichtingen waaronder die van de Kerstboom op het Geboorteplein gaan drie dagen uit, als teken van rouw.

Maar in de dagen erna komen er nieuwe lichtende symbolen van soemoed of standvastigheid in alle Palestijnse huiskamers, vooral via Facebook. Het 17-jarige meisje Ahed Tamimi uit Nebi Saleh, een dorp bij Ramallah, geeft met de blote hand of vuist een bewapende soldaat een aantal klappen, oorvijgen eigenlijk. Twee soldaten staan voor haar huis. Ze vindt, met steun van haar familie, dat die beter weg kunnen. De soldaten blijven staan.

Het is een van de talloze incidenten die plaatsvinden. Alleen al in een kamp als Aida, niet ver van ons huis, zijn er zo’n 200 jongeren van de 5000 bewoners in Israëlische gevangenis. Een filmpje van Ahed’s optreden gaat echter viraal en leidt tot grote interesse onder Palestijnen en tot groot ongenoegen in Israël. Hoe durft ze. Het blijkt dat Ahed de laatste jaren al meerdere keren heeft geprobeerd om soldaten weg te krijgen uit Nebi Saleh, met duw-, trek- en bijtwerk. De Israëlische minister Bennett van Joods Nationaal Huis vindt dat ze levenslang moet krijgen.

De Palestijnse Ahed Tamimi in de militaire rechtbank

Een paar dagen later worden zij en later haar moeder opgepakt, en alle computers en mobiele telefoons thuis meegenomen. Haar vader denkt niet dat ze altijd achter de tralies blijft maar bestemd is een Palestijns leider te worden.

Een ander symbool van soemoed en verzet dat deze dagen viraal gaat is Ibrahim Abu Thuraya, 29. In een protest in Gaza niet ver van de grens naar Israël werd hij een week geleden door het Israëlische leger doodgeschoten. Hij zat in een rolstoel nadat hij in 2008 zijn beide benen en nier verloor toen een Israëlische helikopter hem beschoot nadat hij bij de grens van Gaza een Israëlische vlag door een Palestijnse vlag had vervangen.

Bij de huidige protesten ging hij elke dag op eigen beweging naar de grens, zo vertelde zijn broer. Na afloop verklaarde het Israëlische leger ter rechtvaardiging het vuur te hebben geopend op de belangrijkste “instigatoren” van de protesten bij de grens van Gaza. Net als Ahed had ook Ibrahim geen angst.

Ibrahim Abu Thuraya thuis in zijn rolstoel.

Soemoed heeft naast verzet, offerbereidheid en moed een andere kant: het voort laten gaan van een dagelijks leven-onder-druk, oftewel: existence is resistance. Ondanks intense kwaadheid en droefheid voelen Palestijnse christenen het als hun roeping om de Kerstfestiviteiten door te laten gaan, om te laten zien dat er ook in Bethlehem, die speciale stad, traditie en identiteit is.

Er is natuurlijk spanning tussen viering en verzet. Dat is bekend van de eerste en tweede Intifada, toen bv. bruiloftsvieringen niet door konden gaan, soms omdat het leger die tegenhield, soms ook omdat het politieke klimaat zich er niet voor leende.

Na drie dagen van rouw werd vorige week in Bethlehem en omgeving weer de Kerstverlichting aangedaan. In Bethlehem hoor je nu de vertrouwde Kerstmuziek op straat. Jongeren lopen tussen de auto’s door en verkopen rode ballonnen en Kerstmannenmutsen. De jeugdwerkloosheid is niet zo verborgen.

Het Joint Advocacy Initiative in Beit Sahour riep vorige week het publiek internationaal op om eerst de Kerstlichten uit te doen als teken van solidariteit en daarna deze weer aan te doen als teken van wil om te werken aan een rechtvaardige vrede.

Toine van Teeffelen

Bethlehem

22/12/2017